کد مطلب:277043 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:129
ثمرة نقل روایات
از مجموع روایاتی كه تا بدینجا درباره ی شعیب بن صالح، آوردیم دو مطلب استفاده می شود. یكی اینكه: شعیب بن صالح خود صاحب دعوت و فرمانروای مطلق و هاشمی، یعنی سید است و دیگر اینكه «شعیب» سردار سپه و سركرده ی لشكر، و فرمانده سپاه است، ولی آنچه بیش از هر چیز در این روایات جلب نظر می كند این است كه: «شعیب بن صالح» مردی هاشمی و سید، و فرمانروای سپاه آن كسی است كه با سفیانی می جنگد و لشكریانش را منهزم می سازد.
حال، برای اینكه نسبت به شعیب بن صالح معرفت بیشتری پیدا می كنیم گفتار یكی از دانشمندان را كه در این باره توضیح داده است می آوریم.
دانشمند محترم آقای شیخ نجم الدین عسكری در كتاب تحقیقی خود، بنام «المهدی الموعود المنتظر عند علماء اهل السنه و الامامیه» درباره شعیب بن صالح چنین می نویسد:
«بر شما خوانندگان گرامی مخفی نماند كه: روایاتی كه در كتابهای علماء اهل سنت ذكر شده و در آنها از شرح حال شعیب بن صالح سخن به میان آمده است، معانی آن روایات مختلف است».
از برخی از آن روایات چنین استفاده می شود كه شعیب بن صالح، سیدی است «هاشمی» كه پیش از ظهور حضرت ولی عصر- عجل الله تعالی فرجه- خواهد آمد و از برخی دیگر چنین فهمیده می شود كه شعیب بن صالح، فرمانده سپاه آن سیدی است كه قبل از ظهور حضرت مهدی علیه السلام قیام خواهد نمود. و اینك عین آن روایاتی كه ما به آنها دست یافته ایم نقل می كنیم:
در كتاب «كنزالعمال» ج هفتم، صفحه ی 260 حدیثی از امیرالمؤمنین علیه السلام درباره ی شعیب بن صالح بدین صورت نقل كرده است:
«پرچمهای سیاهی در برابر سفیانی، قیام می كنند، در میان آنان جوانی از بنی هاشم «سید» قرار دارد كه در دست چپ او خالی دیده می شود و فرمانده سپاه او مردی از بنی هاشم است كه به او شعیب بن صالح می گویند وی لشكریان سفیانی را شكست می دهد».
[ صفحه 533]
مرحوم سید بن طاووس در كتاب «الملاحم و الفتن» درباره ی شعیب بن صالح حدیثی را بدینصورت آورده است: از ویژگیهای جوان پیروزمندی كه از بنی هاشم است این است كه: دست او (خال) [1] یا نشانه و علامتی وجود دارد، و در پیشاپیش او شعیب بن صالح است. [2] .
در همان كتاب «الملاحم و الفتن» از جابر، از امام باقر علیه السلام نقل كرده است كه فرمود: جوانی از بنی هاشم (سید) كه در دست راست او (خالی) قرار خواهد داشت قیام خواهد كرد و او با پرچمهای سیاه از خراسان خواهد آمد و پیشاپیش وی شعیب بن صالح است و او، یعنی: شعیب، با لشكریان سفیانی خواهد جنگید و آنها را شكست خواهد داد. [3] .
و در حدیث دیگری می گوید: شعیب مقدمه ی خروج مهدی علیه السلام است و باز در همان كتاب «الملاحم و الفتن» روایتی را از امام حسن مجتبی علیه السلام نقل كرده است كه آن حضرت فرمود: مردی میان قامت سرخ چهره (احمر) و یا گندمگونی (اسمر) كه مولای بنی تمیم است و كوسه می باشد و شعیب بن صالح نام دارد با چهار هزار نفر كه پیراهنهایشان سفید و پرچمهایشان سیاه است از شهر (ری) خروج خواهد نمود. و او مقدمه ی خروج مهدی علیه السلام است با هیچكس (در جنگ) روبرو نمی شود مگر آنكه او را می كشد، و یا فراری می دهد. [4] .
صاحب كتاب «المهدی الموعود المنتظر» پس از آنكه این روایات را نقل می كند چنین می گوید:
و این حدیث آخری را، یوسف بن یحیای شافعی در كتاب «عقدالدرر» روایت نموده، و مرحوم سید بن طاووس در «الملاحم و الفتن» آن را نقل كرده، و جلال الدین سیوطی نیز در كتاب «العرف الوردی فی اخبار المهدی» در جلد دوم صفحه ی 67 آن را آورده است و عبارات و الفاظ همه ی آنها نزدیك به هم است.
[ صفحه 534]
آنگاه این مرد دانشمند از مجموع احادیث مزبور چنین نتیجه گیری نموده و می گوید: در دو حدیث، از این احادیثی كه درباره ی «شعیب» نقل گردید می گوید: شعیب، فرمانده سپاه مهدی علیه السلام است و ظاهرا این دو حدیث به صحت نزدیكتر است.
زیرا: در حدیثی از عمار یاسر روایت شده چنین آمده است كه عمار گفت: «المهدی علی لوائه شعیب بن صالح» یعنی: شعیب بن صالح پرچمدار حضرت مهدی علیه السلام است. [5] .
سپس دانشمند مزبور در آخرین توضیح خود چنین می گوید: و جمع بین این روایات ممكن است به اینكه بگوئیم: شعیب بن صالح اولا قبل از ظهور مهدی علیه السلام مقدمه ی خروج آن حضرت است، و سپس بعد از آنكه حضرت به امر خدا ظاهر گردید پرچمدار، و فرمانده لشكریان آن حضرت باشد. [6] .
حال، برای اینكه نسبت به شعیب بن صالح معرفت بیشتری پیدا می كنیم گفتار یكی از دانشمندان را كه در این باره توضیح داده است می آوریم.
دانشمند محترم آقای شیخ نجم الدین عسكری در كتاب تحقیقی خود، بنام «المهدی الموعود المنتظر عند علماء اهل السنه و الامامیه» درباره شعیب بن صالح چنین می نویسد:
«بر شما خوانندگان گرامی مخفی نماند كه: روایاتی كه در كتابهای علماء اهل سنت ذكر شده و در آنها از شرح حال شعیب بن صالح سخن به میان آمده است، معانی آن روایات مختلف است».
از برخی از آن روایات چنین استفاده می شود كه شعیب بن صالح، سیدی است «هاشمی» كه پیش از ظهور حضرت ولی عصر- عجل الله تعالی فرجه- خواهد آمد و از برخی دیگر چنین فهمیده می شود كه شعیب بن صالح، فرمانده سپاه آن سیدی است كه قبل از ظهور حضرت مهدی علیه السلام قیام خواهد نمود. و اینك عین آن روایاتی كه ما به آنها دست یافته ایم نقل می كنیم:
در كتاب «كنزالعمال» ج هفتم، صفحه ی 260 حدیثی از امیرالمؤمنین علیه السلام درباره ی شعیب بن صالح بدین صورت نقل كرده است:
«پرچمهای سیاهی در برابر سفیانی، قیام می كنند، در میان آنان جوانی از بنی هاشم «سید» قرار دارد كه در دست چپ او خالی دیده می شود و فرمانده سپاه او مردی از بنی هاشم است كه به او شعیب بن صالح می گویند وی لشكریان سفیانی را شكست می دهد».
[ صفحه 533]
مرحوم سید بن طاووس در كتاب «الملاحم و الفتن» درباره ی شعیب بن صالح حدیثی را بدینصورت آورده است: از ویژگیهای جوان پیروزمندی كه از بنی هاشم است این است كه: دست او (خال) [1] یا نشانه و علامتی وجود دارد، و در پیشاپیش او شعیب بن صالح است. [2] .
در همان كتاب «الملاحم و الفتن» از جابر، از امام باقر علیه السلام نقل كرده است كه فرمود: جوانی از بنی هاشم (سید) كه در دست راست او (خالی) قرار خواهد داشت قیام خواهد كرد و او با پرچمهای سیاه از خراسان خواهد آمد و پیشاپیش وی شعیب بن صالح است و او، یعنی: شعیب، با لشكریان سفیانی خواهد جنگید و آنها را شكست خواهد داد. [3] .
و در حدیث دیگری می گوید: شعیب مقدمه ی خروج مهدی علیه السلام است و باز در همان كتاب «الملاحم و الفتن» روایتی را از امام حسن مجتبی علیه السلام نقل كرده است كه آن حضرت فرمود: مردی میان قامت سرخ چهره (احمر) و یا گندمگونی (اسمر) كه مولای بنی تمیم است و كوسه می باشد و شعیب بن صالح نام دارد با چهار هزار نفر كه پیراهنهایشان سفید و پرچمهایشان سیاه است از شهر (ری) خروج خواهد نمود. و او مقدمه ی خروج مهدی علیه السلام است با هیچكس (در جنگ) روبرو نمی شود مگر آنكه او را می كشد، و یا فراری می دهد. [4] .
صاحب كتاب «المهدی الموعود المنتظر» پس از آنكه این روایات را نقل می كند چنین می گوید:
و این حدیث آخری را، یوسف بن یحیای شافعی در كتاب «عقدالدرر» روایت نموده، و مرحوم سید بن طاووس در «الملاحم و الفتن» آن را نقل كرده، و جلال الدین سیوطی نیز در كتاب «العرف الوردی فی اخبار المهدی» در جلد دوم صفحه ی 67 آن را آورده است و عبارات و الفاظ همه ی آنها نزدیك به هم است.
[ صفحه 534]
آنگاه این مرد دانشمند از مجموع احادیث مزبور چنین نتیجه گیری نموده و می گوید: در دو حدیث، از این احادیثی كه درباره ی «شعیب» نقل گردید می گوید: شعیب، فرمانده سپاه مهدی علیه السلام است و ظاهرا این دو حدیث به صحت نزدیكتر است.
زیرا: در حدیثی از عمار یاسر روایت شده چنین آمده است كه عمار گفت: «المهدی علی لوائه شعیب بن صالح» یعنی: شعیب بن صالح پرچمدار حضرت مهدی علیه السلام است. [5] .
سپس دانشمند مزبور در آخرین توضیح خود چنین می گوید: و جمع بین این روایات ممكن است به اینكه بگوئیم: شعیب بن صالح اولا قبل از ظهور مهدی علیه السلام مقدمه ی خروج آن حضرت است، و سپس بعد از آنكه حضرت به امر خدا ظاهر گردید پرچمدار، و فرمانده لشكریان آن حضرت باشد. [6] .
[1] ناگفته نماند كه كلمه ي (خال) در لغت عرب معاني متعددي دارد، و از جمله: (خال) بمعناي سمت فرماندهي داشتن است. به كتاب (معجم الوسيط) در لغت مراجعه فرمائيد.
[2] الملاحم و الفتن، ص 53 باب 97.
[3] الملاحم و الفتن، ص 53 باب 97.
[4] الملاحم و الفتن، ص 53 باب 95.
[5] الملاحم و الفتن ص 53 باب 96.
[6] المهدي الموعود المنتظر ج 2 ص 177.